De avonturen van de schilderijen van Dr. Smook

Rudolf Bonnet (1895-1978) is vooral bekend van de werken die hij op Bali maakte. Deze werken zijn erg gewild door verzamelaars in Zuid Oost Azië. Zo verkochten we al eens een fraaie tekening voor € 380.000. Voor zover ik weet het hoogste bedrag voor een tekening de laatste jaren op een Nederlandse veiling.

Voordat Bonnet naar Bali vertrok, woonde en werkte hij tussen 1920 en 1928 in Italië. Omdat de meeste verzamelaars van werk van Bonnet in Azië wonen, zijn de prijzen voor zijn Italiaanse werk doorgaans lager. Toch komen hierbij ook soms flinke uitslagen voor. Zo werd het hier getoonde, monumentale ‘Ritorno dalla Campagna’ (terugkeer van het platteland) in december afgehamerd op maar liefst € 160.000!

Het werk heeft een bijzondere historie. In 1924 houdt Bonnet een expositie in Den Haag. Deze terugkeer van Bonnet (in feite zijn eigen ‘Ritorno dalla Campagna’) wordt een groot succes. Hij verkoopt o.a. deze tekening en later wordt het werk verscheept naar Nederlands Indië. Het komt te hangen in het huis van Albert Hendrik Smook, chirurg in dienst van de Deli Maatschappij in en rond Medan (Noord Sumatra) in de jaren 1938-1946. Als chirurg werd hij in de oorlog niet meteen geïnterneerd maar kon/moest blijven werken om Japanse, Duitse en Zwitserse patiënten overeind te houden. Omdat Smook bang is dat het werk door een bombardement zal vergaan, laat hij het met een ambulance overbrengen naar een immens huis waar een collega van hem woonde. Dit huis kreeg echter een andere bestemming, waardoor het werk opnieuw in veiligheid moest worden gebracht. In zijn dagboek schreef hij hierover:

Naar verloop van tijd werd het huis in Soengei Sengkol, wat je nu noemt, een relaxhuis. Het heette nu wel niet ‘Romantica’ maar er waren mooie meisjes en het ging de gasten (officieren) nooit gek genoeg. Ik zag de flessen al door de ruit van de ‘Ritorno’ vliegen. Op dezelfde onderneming woonde een Zwitser, een vrijgezel, maar wel een Venusdienaar. En daar kwamen gevolgen van. We hebben dat zeer discreet geregeld, het is een kwestie tussen ons beide gebleven en er trad volkomen genezing op, ook na provocaties. Hij was enorm dankbaar en wou alles wel. Hij was een echte vrijbuiter en daarom durfde ik het hem ook wel te vragen. Namelijk het in veiligheid brengen van de ‘Ritorno’. Hij heeft ’s nachts ingebroken en de ‘Ritorno’ uit de lijst gehaald. Dat kon want het huis werd alleen in het weekend gebruikt. In een grote landmeetkoker is het werk verpakt waarna hij het geheel heeft ingemetseld. (Citaat uit het boek ‘Een bevlogen heelmeester. Het levensverhaal van Albert Hendrik Smook’). Na de oorlog is het werk in een koker naar Nederland gestuurd.

We verkochten overigens nog een schilderij van deze chirurg. Dit schilderij, gemaakt door Charles Sayers, werd door geallieerden als windscherm gebruikt! Desondanks bracht het toch € 130.000 op, een wereldrecord!

Charles Sayers (1901-1943)